Ndoki, de Heksenkinderen in de DR Congo

Het fenomeen, de oorzaken en oplossingen

De Democratische Republiek Congo kende reeds de plaag van de kindsoldaten. Vandaag heeft dit land te kampen met een ander even zorgwekkend probleem, namelijk dat van de zogenaamde heksenkinderen, Ndoki in de taal het Indala.

Het geloof in hekserij is wijdverspreid in Afrika, maar de mythe van het heksenkind maakt geen deel uit van de Congolese cultuur. In Kinshasa praatte men tot nu toe niet van heksenkinderen. Dit fenomeen ontwikkelde zich midden de jaren negentig, met de opkomst van vele religieuze sekten, begunstigd door de plattelandsexodus tengevolge van de economische moeilijkheden en de ravages van de oorlog.

De extreem verarmde Congolese bevolking, die meestal in angstaanjagende miserie leeft waarbij men geen uitweg meer ziet, klampt zich vandaag vast aan mythes, en dit op alle domeinen.

Zo zijn er in het land duizenden kinderen die van hekserij beschuldigd worden. Het stramien is steeds hezelfde: Verslagen door de werkloosheid, getroffen door een overlijden, slachtoffer van een ongeluk of gewoon simpelweg te moeten leven in een onhoudbare armoede, zoeken de families een zondebok voor hun miserie en vinden die in de persoon van hun kind dat beladen wordt met al hun ongelukken.

Het kind wordt dan beschuldigd van hekserij en verantwoordelijk geacht voor de ziekte, hetsterfgeval, de scheiding, het gebrek aan geld of de simpele ruzie en wordt al vlug het centrum van gewelddadige familiale conflicten.

Mishandeld, gestigmatiseerd, gemarginaliseerd, wordt het kind uiteindelijk verstoten en verlaten door de familiale clan en heeft het geen enkele andere optie dan te overleven op straat.

Deze vervolgingen zijn aangemoedigd door de sekten die profileren in de grote Congolese steden. Deze nieuwe kerken hebben er inderdaad baat bij: ze bieden de families hun diensten tegen woekerprijzen aan, om bij de zogezegde kleine heksen de betovering op te zeggen.

Heel dikwijls zijn het de priesters zelf die uit hebzucht het kind aanwijzen als drager van duivelse krachten en er een zoenoffer van maken om het bereidwillig de duivel uit te drijven, terwijl ze in ruil van de ouders vaak belangrijke giften eisen.

Met veel aandacht naar de familie luisteren, gepaard met een geduldige en voortdurende bemiddeling zijn meestal voldoende om het kind te herstellen in zijn rechten, als het kind tenminste het geluk heeft om ontdekt en opgevangen te worden door een gespecialiseerde organisatie.